1Q84 - Χαρούκι Μουρακάμι (Βιβλία Ι, ΙΙ και ΙΙΙ)

Γράφει η Μιρέλα Σταυρινού

Πάνε λίγες μέρες που τελείωσα και το τρίτο τεύχος του αριστουργήματος του Μουρακάμι και νιώθω απίστευτη μοναξιά. Μου κράταγε συντροφιά από αρχές Δεκέμβρη και – όπως και να το κάνουμε – οι χαρακτήρες του είχαν πια γίνει δικοί μου άνθρωποι. Και ο μικρόκοσμός τους, το παράλληλο σύμπαν τους, όαση στην μπανάλ καθημερινότητά μου.

«Το ραδιόφωνο στο ταξί έπαιζε κλασική μουσική στα FM: ένα κομμάτι του Γιάνατσεκ, τη «Συμφωνιέτα». Δεν ήταν το ιδανικό κομμάτι να ακούς σ’ ένα ταξί παγιδευμένο στην κίνηση. (…)

Η Αομάμε, καθισμένη αναπαυτικά στο πίσω κάθισμα, άκουγε τη μουσική με τα μάτια μισόκλειστα».

Κι έτσι αρχίσαν όλα.

Η ιδιόρρυθμη και μοναχική 30χρονη κοπέλα που το όνομά της στα Ιαπωνικά σημαίνει «φασόλι», είναι κάτι παραπάνω από καλή γυμνάστρια που ειδικεύεται στις διατατικές ασκήσεις. Είναι μια σίριαλ κίλερ με σοβαρό και ιερό σκοπό.

Κάποια στιγμή στη ζωή της, περνά με έναν μεταφυσικό και ανεξήγητο τρόπο που μόνο η πένα του Μουρακάμι καταφέρνει να καταστήσει αληθοφανή, σε ένα παράλληλο σύμπαν. Εκεί όπου δεν είναι πια το 1984, αλλά το … 1Q84 – όπου το Q συμβολίζει το «question», αυτό το ατέρμονο ερωτηματικό για το τι τέλος πάντων συμβαίνει στο σύμπαν αυτό…

Η Αομάμε κοιτά ψηλά και κάνει όνειρα. Όνειρα να συναντήσει ξανά την παιδική της αγάπη, ένα αγόρι που έχει να δει 20 ολόκληρα χρόνια. Με το οποίο τους συνδέει το γεγονός ότι έχουν αμφότεροι πονέσει πολύ. Και περάσει άσχημα παιδικά χρόνια.

Γενικότερα, όλοι οι χαρακτήρες στο 1Q84 είναι βαθιά τραυματισμένοι από το παρελθόν τους. Ίσως γι’ αυτό να μου είναι και τόσο γοητευτικοί και θελκτικοί συνάμα. Άτομα που πέρασαν πολλά και θα έλεγε κανείς ότι είναι πια ανίκανοι να αγαπήσουν. Αλλά τα φαινόμενα τελικά απατούν…

Το αγόρι που κάποτε ερωτεύτηκε η Αομάμε ως παιδί, λέγεται Τένγκο και είναι κάτι παραπάνω από Μαθηματικός σε φροντιστήριο και επίδοξος συγγραφέας.  Είναι ένα από τα άτομα που κρύβονται πίσω από την επανασυγγραφή της «Χρυσαλίδας του Αέρα», ενός μυθιστορήματος που θα ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από μέρους των μελών μιας μυστικής και ύποπτης παραθρησκευτικής οργάνωσης…

Κάπου εδώ πρέπει να σταματήσουν οι πληροφορίες που θα σας δώσω.

Η αφήγηση είναι πάντα τριτοπρόσωπη και χωρίζεται σε σύντομα κεφάλαια, εναλλάξ τιτλοφορούμενα ως «Αομάμε» και «Τένγκο». Βίοι παράλληλοι που στο τέλος… θα συναντηθούν; Και υπό ποιες συνθήκες;

Στο τρίτο μέρος, εμβόλιμα μεταξύ των εναλλάξ αφηγήσεων, προστίθενται και αυτές που τιτλοφορούνται ως «Ουσικάγουα», ένας δύσμορφος και διαπλεκόμενος ντετέκτιβ που κρατά ρόλο-κλειδί στην όλη εξέλιξη της ιστορίας.

Γραφή γεμάτη από παρομοιώσεις που άλλοτε καθιστούν το κείμενο πιο παραστατικό και επεξηγηματικό (πχ «Τα ψυχρά μάτια της βρίσκονταν σε συνεχή εγρήγορση, όπως θα ταίριαζε σε έναν ευσυνείδητο ανώτερο αξιωματικό καταστρώματος».), και άλλοτε είναι απίστευτα λυρικές και ποιητικές (πχ «Αυτό που έβγαινε σιωπηλά πάνω από τους καλαμιώνες με τις ασημένιες φούντες των μίσκανθων, το φεγγάρι που ξεπρόβαλλε σαν λευκό και στρογγυλό πιάτο πάνω από την ήρεμη επιφάνεια των λιμνών, αυτό που φώτιζε μυστικά τις στέγες των κοιμισμένων σπιτιών»).

Κάτι μεταξύ επιστημονικής φαντασίας και μαγικού ρεαλισμού, η Χαρούκι Μουρακάμι έχει καταφέρει με τα χρόνια και την αέναη συγγραφική του δημιουργία να διαμορφώσει ένα δικό του είδος, πολύ πρωτότυπο και αμίμητο.

Μπείτε κι εσείς στο «τριπάκι» του σύμπαντος όπου βγαίνουν 2 φεγγάρια και σας εγγυώμαι ότι θα παρασυρθείτε από τη γοητεία του.

Αλλά πάνω απ’ όλα, το 1Q84 είναι μια ερωτική ιστορία. Ιστορία που φαίνεται απέλπιδα, αλλά το τέλος επιφυλάσσει κάτι το λυτρωτικό…

«Όλος ο κόσμος ένα τσίρκο

Πιο ψεύτικος δε γίνεται

Κι όμως

Αν με πίστευες λιγάκι

Θα ‘ταν όλα αληθινά».