«Πώς ο Γούντι Άλλεν μπορεί να αλλάξει τη ζωή σας» - Έρικ Βαρτζμπέντ

Γράφει η Μιρέλα Σταυρινού

«Θα ‘θελα πολύ να μπορούσα να σας μεταδώσω ένα κάπως θετικό μήνυμα… Μα δεν έχω…

Μήπως δυο αρνητικά μηνύματα σας κάνουν;»

Με σλόγκαν αυτό το κλασικά γουντιαλενικό μότο, ο Έρικ Βαρτζμπέντ, διδάκτωρ ψυχολογίας και ψυχοθεραπευτής, μας αναλύει πώς οι ταινίες του Γούντι μπορούν να αλλάξουν την ψυχολογική μας κατάσταση, και κατά συνέπεια – γιατί όχι -  τη ζωή μας.

Άλλωστε αυτό δεν καταφέρνουν οι μεγάλοι Δημιουργοί του Παγκόσμιου Κινηματογράφου; Να μας κάνουν να δούμε, μέσω των ταινιών τους, μια οπτική του κόσμου που συχνά δεν είχαμε καν διανοηθεί.

Και ο Γούντι Άλλεν είναι ένας από τους Μεγάλους κινηματογραφιστές που τους έχω ιδιαίτερη αδυναμία. Τα έργα του, στην πλειοψηφία τους, είτε θα τα λατρέψει κανείς είτε θα τα απορρίψει. Το χιούμορ του επίσης. Δεν είναι για όσους έχουν συνηθίσει να ξεκαρδίζονται με τις πλάκες τηλεοπτικού ή ελαφρο-αμερικάνικου στυλ, εκεί όπου υπάρχει παύση μετά το αστείο και κάτι εκνευριστικές φωνές σού υπενθυμίζουν ότι πρέπει να χαχανίσεις.

Τις βιτριολικές και συχνά (αυτό)σαρκαστικές ατάκες του, τους ρεαλιστικούς διαλόγους μεταξύ των συνήθως νευρωτικών του χαρακτήρων, τη μπεργκμανική και μηδενιστική του οπτική για τη Ζωή, το Θάνατο και το Θεό, τις συχνά ξοφλημένες ανθρώπινες σχέσεις, τα κουβαλά ο θεατής μέσα του για πάντα. Είναι τρόπος ζωής να βλέπει κανείς τον κόσμο μέσα από τα μάτια του Γούντι Άλλεν. Γιατί αν καταφέρεις να αποδεχτείς την όλη μαυρίλα της ανθρώπινης ύπαρξης χαμογελώντας και συνεχίζοντας, τότε ίσως να μη χρειαστεί ποτέ να ξαπλώσεις στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή…

«Μπορείτε να πείτε ποια ήταν η σημαίνουσα συνάντηση της ζωής σας;»

Με αφετηρία το ερώτημα αυτό που έθεσε ο Αντρέ Μπρετόν το 1933, ο συγγραφέας του βιβλίου μάς μιλά για την δική του «συνάντηση» με την «Άλλη Γυναίκα», μια από τις πιο εξαιρετικές δραματικές ταινίες του Γούντι Άλλεν (πρωταγωνιστεί η – έτσι κι αλλιώς πάντα εξαιρετική – Τζίνα Ρόουλαντς).

«Η ταινία επέδρασε πάνω μου σαν μεγεθυντικός καθρέφτης. Έδωσε μορφή σε ένα χάος εντυπώσεων, μου επέτρεψε να πλάσω μια ιστορία για κάτι που με αφορούσε εν αγνοία μου.

Μια αλήθεια αποκαλύφθηκε. Διέκρινα στο εξής τη δυσάρεστη τροπή που είχε πάρει η ζωή μου… Μόλις τελείωσε η προβολή της ταινίας, αφού πέρασε η πρώτη ταραχή, επακολούθησε έντονη ψυχική δραστηριότητα. Όπως η ηρωίδα της ‘Άλλης Γυναίκας’, παρασύρθηκα από έναν χείμαρρο αναμνήσεων, έναν καταρράκτη αναπολήσεων».

Ο Έρικ Βαρτζμπέντ έχει χωρίσει το βιβλίο σε 2 μέρη.

Το πρώτο τιτλοφορείται ως: «Πώς ο Γούντι Άλλεν άλλαξε τη ζωή μου» και το δεύτερο ως «Πώς ο Γούντι Άλλεν μπορεί να αλλάξει τη ζωή σας».

Η αλήθεια είναι ότι το οπισθόφυλλο του βιβλίου είναι κάπως παραπλανητικό. Παραπέμπει σε κάτι σαφώς πιο ανάλαφρο και χαβαλετζίδικο απ’ ό,τι το πραγματικό του περιεχόμενο, το οποίο σαφώς για να κατανοηθεί και να πιάσει τόπο απαιτεί από τον αναγνώστη να έχει δει – αν όχι όλες – την πλειοψηφία των Γουντιαλενικών ταινιών.

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται δεν είναι πάντα λιτή, χωρίς αυτό να αποτελεί αρνητικό στοιχείο. Οπωσδήποτε όμως δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις ψυχολογίας για να αναγνωστεί άνετα το βιβλίο. 

Ως αναγνώστες, το μόνο που πρέπει να γνωρίζετε και που αναφέρει σαφώς και ο ίδιος ο συγγραφέας, είναι ότι «Η πιθανότητα να βιώσει ο θεατής αλλαγές χάρη στον κινηματογράφο εξαρτάται ασφαλώς από την ευαισθησία του ίδιου».

Επομένως, μην το επιλέξετε για θερινό – ούτε καν για φθινοπωρινό – ανάγνωσμα αν δεν είστε φαν του ιδιόρρυθμα γοητευτικού γουντιαλενικού σύμπαντος, αν δεν έχετε χιούμορ και ανοιχτά μυαλά, νου σε αναζήτηση, και λίγη τρέλα… Μπορεί και πολλή.

Εκδόσεις Μεταίχμιο, Μάιος 2013

Αριθμός σελίδων: 106