An Episode in the Life of an Iron Picker – Danis Tanovic (2013)

Γράφει η Camera Obscura

Στο βαλκανικό σινεμά πάντα θα βρίσκω κάτι από την ομορφιά και την ασχήμια της Ελλάδας, τη φωτεινή αλλά και την σκοτεινή πλευρά της ζωής των ανθρώπων της.

Ο Βόσνιος σκηνοθέτης Danis Tanovic, ένας από τους καλύτερους εκπροσώπους του βαλκανικού κινηματογράφου (έχει σκηνοθετήσει το πολυβραβευμένο και οσκαρικό φιλμ No Man’s Land και το πολύ αγαπημένο μου Circus Columbia), πριν λίγες μέρες έφερε τη νέα του ταινία στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, ήμουν εκεί, είδα την ταινία και σου λέω με σιγουριά πως αξίζει πολλές προβολές. Ίσως γιατί αυτό που θα δεις, δεν είναι μια ιστορία βγαλμένη από κόσμους φανταστικούς. Είναι πέρα για πέρα αληθινή. Και ο ρεαλισμός στη ζωή κάποιες φορές γίνεται στ’αλήθεια ωμός. Όπως ωμή και ψυχρή είναι η αδιαφορία που θα συναντήσεις σε αυτό το φιλμ. Η αδιαφορία του ανθρώπου απέναντι στον ανθρώπινο πόνο και την ανθρώπινη ζωή. 

Ο Nazif (Nazif Mujic) και η Senada (Senada Alimanovic) ζουν με τα δυο τους παιδιά στον καταυλισμό των Ρομά στο χωριό Πόλτζιτς της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, μιας αρκετά απομακρυσμένης περιοχής από την πόλη. Το χωριό είναι κυριολεκτικά ένας σκουπιδότοπος γι’αυτό και οι άντρες του χωριού, μαζεύουν κυρίως παλιοσίδερα από τη χωματερή ή σκελετούς παλιών αμαξιών για να βγάλουν τα προς το ζην. Αυτή είναι η δουλειά του Nazif. Η Senada μεγαλώνει τα δυο τους πολύ ζωηρά παιδιά, την Semsa (Semsa Mujic) και την Sandra (Sandra Mujic), σ’ένα σπιτικό που έχει τα βασικά μα κάποιες φορές ούτε αυτά, όπως ηλεκτρικό ρεύμα. Η ζωή στο χωριό αυτό μοιάζει για έναν άνθρωπο της πόλης, σχεδόν αδύνατη. Όμως, για εκείνους είναι η καθημερινότητά τους. Και σε αυτή την σκληρή καθημερινότητα πρέπει να μάθεις να επιβιώνεις. Τί γίνεται όμως όταν κάποια στιγμή χρειαστείς βοήθεια; Η Senada είναι έγκυος. Μία μέρα νιώθει αφόρητους πόνους. Ο Nazif, με τη βοήθεια των γειτόνων, την πάει στο νοσοκομείο της πόλης. Η Senada τελικά χάνει το παιδί της και θα χρειαστεί επέμβαση και περαιτέρω ιατρική βοήθεια. Μόνο που ο Nazif δεν έχει χρήματα για να πληρώσει και κανείς τους δεν είναι ασφαλισμένος. Τα κρατικά νοσοκομεία ωστόσο έχουν τη δική τους πολιτική. Δεν μπορούν να σε βοηθήσουν αν δεν πληρώσεις, εφόσον δεν είσαι ασφαλισμένος. 

Πόσο κοστίζει το δικαίωμα του ανθρώπου να έχει πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη; Και πόσο κοστίζει η ίδια ζωή; Αυτές είναι οι ερωτήσεις που θα έρθουν στο μυαλό σου αμέσως μόλις ξεκινήσει ο γολγοθάς του Nazif, ο οποίος πρέπει να βρει χρήματα γρήγορα γιατί η υγεία της Senada όλο και χειροτερεύει.

Αυτή η ιστορία συνέβη στ’αλήθεια το 2011. Ο σκηνοθέτης βρήκε το ζευγάρι, τους ζήτησε να αναπαραστήσουν την ιστορία, πήρε την κάμερά του και το υλικό που τράβηξε έγινε η ταινία που θα δεις. Γι’αυτό και σε αυτό το φιλμ δεν θα βρεις σενάριο. Ο Tanovic μ’έναν πολύ όμορφο, ζωντανό και διακριτικό τρόπο, κατέγραψε αυτό το ζευγάρι και τα παιδιά τους στην πραγματική τους ζωή, χωρίς να επεμβαίνει στιγμή στον τρόπο με τον οποίο ο Nazif και η Senada θέλησαν να διηγηθούν την περιπέτειά τους.

Ό,τι κράτησα από αυτούς τους χαρακτήρες, η αγάπη του Nazif για την οικογένειά του, που φώτιζε τα πλάνα κυριολεκτικά, όποτε χαμογελούσε στα παιδιά του ή φιλούσε τη γυναίκα του, η υπομονετική Senada που παρά τις μεγάλες καθημερινές δυσκολίες, σ’έκανε να νιώθεις πως όλα θα πάνε καλά ακόμη κι αν δεν πήγαιναν, που έμοιαζε πιο δυνατή κι από τα παλιοσίδερα που μάζευε ο άντρας της. Αγάπησα τα παιδιά τους που ήταν η ωραιότερη φασαρία στην ταινία και δεν θα ξεχάσω τον τρόπο με τον οποίο αυτό το  χωριό και οι κάτοικοί του βοηθούσαν ο ένας τον άλλον, άνθρωποι γεμάτοι με ανθρωπιά.  

Και με αυτή την επικίνδυνη απόσταση ανάμεσα στην αδιαφορία και την ανθρωπιά, σε αφήνω, ελπίζοντας να δεις την ταινία.

Καλή προβολή!

ΥΓ Η ταινία πήρε δύο από τα μεγαλύτερα βραβεία του φεστιβάλ και το χάρηκα!